Sygnalista w firmie
Ważne informacje dla każdego pracodawcy
Sygnalista w firmie i zakładach pracy
Jaki jest powód, dla którego Twoja firma powinna stosować wymagania dotyczące osób zgłaszających nieprawidłowości i posiadać bezpieczny i poufny kanał do zgłaszania incydentów? Ponieważ dzięki temu przedsiębiorca ma wpływ na funkcjonowanie zakładu pracy i szybko reaguje w przypadku naruszeń prawa. Kolejnym powodem są oczywiście wymogi prawne.
Kim jest sygnalista w zakładzie pracy?
Kim jest sygnalista w firmie — to każda osoba, która zgłasza nadużycia i nieprawidłowości do pracodawcy lub odpowiednich organów państwowych. W świetle projektu ustawy obowiązkiem pracodawcy jest chronić takie osoby i zapewnić im możliwość skutecznego zgłaszania incydentów zaistniałych w przedsiębiorstwie.
Kim dokładnie może być sygnalista:
- pracownikiem,
- osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- akcjonariuszem lub wspólnikiem,
- członkami zarządu,
- wykonawcami, podwykonawcami i dostawcami.
Poufny kanał zgłoszeń - od ilu pracowników jest potrzebny?
Ustawa o ochronie sygnalistów (stworzona na bazie dyrektywy parlamentu europejskiego i rady UE 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii) w zależności od wielkości przedsiębiorstwa wyznacza różne terminy obligatoryjnego posiadania systemu dla sygnalistów i są to:
- mikro firma — w której zatrudnionych jest od 1 do 9 pracowników, data wdrożenia: nieokreślony
- mała firma — w której zatrudnionych jest od 10 do 49 pracowników, data wdrożenia: nieokreślony
- średnia firma — w której zatrudnionych jest od 50 do 249 pracowników, data wdrożenia: 17.12.2023
- duża firma — w której zatrudnionych jest powyżej 250 pracowników, data wdrożenia: 17.12.2023
Pamiętajmy jednak, że sygnaliści w przedsiębiorstwie zgodnie z prawem unijnym są chronieni od 17.12.2021r. na podstawie Dyrektywy UE 2019/1937 w przypadku przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 pracowników.
Kogo dotyczy ustawa i dyrektywa?
Ustawa dotyczy przede wszystkim przedsiębiorstw, które zatrudniają minimum 50 osób. Dodatkowo niezależnie od ilości pracowników, podmiotów prawnych określonych w Dyrektywie UE 2019/1937. W szczególności instytucje finansowe mają mieć wdrożone wewnętrzne rozwiązania anonimowego zgłaszania naruszeń zgodnie z ustawą AML, ponieważ nieprawidłowości mogą pojawiać się w procedurach o zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Jakie nieprawidłowości powinien zgłaszać sygnalista?
- zamówień publicznych,
- usług, produktów i rynków finansowych,
- przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
- bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami,
- bezpieczeństwa transportu,
- ochrony środowiska,
- ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego,
- bezpieczeństwa żywności i pasz,
- zdrowia i dobrostanu zwierząt,
- zdrowia publicznego,
- ochrony konsumentów,
- ochrony prywatności i danych osobowych,
- bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych,
- interesów finansowych skarbu państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej,
- rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publiczno-prawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.
Jakie są obowiązki pracodawcy względem ustawy?
- przygotowanie procedury i regulaminu postępowania,
- stworzenie bezpiecznego kanału raportowania naruszeń,
- informowanie i szkolenie z możliwości zgłaszania nieprawidłowości,
- posiadanie systemu ochrony sygnalistów przez cały czas działalności firmy.
Czego zabrania pracodawcy ustawa?
- odmowy nawiązania stosunku pracy,
- wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy,
- niezawarcia umowy o pracę na czas określony,
- obniżenia wysokości wynagrodzenia za pracę,
- wstrzymania awansu albo pominięcia przy awansowaniu,
- przeniesienia pracownika na niższe stanowisko pracy,
- zawieszenia w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych,
- przymusu, zastraszania lub wykluczenia,
- mobbingu,
- dyskryminacji,
- niekorzystnego lub niesprawiedliwego traktowania.
