Sygnalista w szkole

Ważne informacje dla dyrektora placówki oświatowej

Sygnalista w szkole i przedszkolu

W ramach przepisów unijnych dotyczących ochrony sygnalistów, szkoły będą zobowiązane do wprowadzenia procedur zgłaszania nieprawidłowości (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r.). Tym samym dyrektorzy placówek oświatowych muszą mieć na uwadze, że w najbliższej przyszłości będą musieli posiadać bezpieczny kanał zgłaszania naruszeń prawa w jednostkach oświatowych.

Spis Treści

Kim jest sygnalista w placówce oświatowej?

Kim jest sygnalista w oświacie – to każda osoba, która ma wiedzę na temat nadużyć i nieprawidłowości i chce zgłosić to odpowiednim organom. W jednostce budżetowej w świetle prawa należy zapewnić sygnalistom możliwość zgłaszania incydentów poprzez różne kanały zgłoszeń.Kim dokładnie może być sygnalista:

pracownikiem (np: nauczycielem, pedagogiem, osobą pracującą w szkole, przedszkolu czy żłobku),
osobą prowadzącą działalność gospodarczą i współpracującą z szkołami,
wykonawcą, podwykonawcą i dostawcą,
rodzicem.

Ochroną objęte są także osoby:

pomagające w zgłoszeniu,
powiązane ze zgłaszającym (np. więzami rodzinnymi).

To są osoby, które mogą mieć wiedzę na temat nieprawidłowości występujących w szkołach i placówkach oświatowych. Często są to osoby, które mogą się obawiać o działania odwetowe, dlatego tym samym trzeba szczególnie zadbać o ich bezpieczeństwo.Pamiętać też należy, że status sygnalisty i związaną z tym ochronę może uzyskać nie tylko pracownik szkoły, ale także:

osoba świadcząca pracę na podstawie innej niż stosunek pracy (np. nauczyciel prowadzący zajęcia na podstawie umowy cywilnoprawnej),
stażysta,
wolontariusz,
praktykant.

W projekcie nazwano ich osobami świadczącymi pracę na rzecz zgłaszającego.

Poufny kanał dla osób zgłaszających naruszenia prawa w placówkach oświatowych

Sygnalista w szkole musi mieć zapewniony bezpieczny, a w niektórych przypadkach anonimowy, system zarządzania zgłoszeniami sygnalistów. Dyrektorzy zarządzający takimi placówkami jak:

szkoły podstawowe,
szkoły średnie,
przedszkola,
żłobki,

powinni podejść do sprawy z powagą i odpowiednie dokumenty przygotować już teraz (regulaminy, sposoby działania), mimo że ustawa jest jeszcze w fazie projektu. W tworzeniu procedur jak również bezpiecznych kanałów pozwalających zgłaszać nieprawidłowości skuteczne są systemy do zarządzania zgłoszeniami. Należy pamiętać, że osobę dokonującą zgłoszenia (o ile nie jest ono anonimowe) trzeba poinformować w rozsądnym terminie, o przyjęciu zgłoszenia w ciągu 7 dni, a w czasie nie dłuższym niż 3 miesiące, o planowanych lub podjętych działaniach w związku ze zgłoszeniem.

Do kiedy należy wprowadzić rozwiązania wymagane prawem w sprawie sygnalistów

Nowe obowiązki zostaną nałożone na szkoły po miesiącu od dnia wejścia w życie ustawy. W przypadku szkół innych niż samorządowe i prowadzone przez ministrów, obowiązkowi podlegają placówki zatrudniające od 50 do 249 osób, obowiązek ten zostanie odroczony do 17 grudnia 2023 r.

Dlaczego szkoły, przedszkola, żłobki powinny posiadać wdrożone procedury ochrony sygnalistów

Szkoły powinny wdrożyć wymagania dotyczące ochrony sygnalisty ponieważ:

są instytucjami publicznymi,
organizują przetargi publiczne,
mają wpływ na zdrowie publiczne (rodzin i dzieci, nauczycieli i ich rodzin),
mają chronić prywatność (w tym dane osobowe)
dbają o bezpieczeństwo zarówno dzieci jak i pracowników,

co zostało pośrednio lub bezpośrednio wskazane w projekcie ustawy.

Czego zabrania dyrektorom projekt ustawy i dyrektywa

Projekt ustawy głównie zabrania działań odwetowych na osobach dokonujących zgłoszeń, a w szczególności:

odmowy nawiązania stosunku pracy,
obniżenia wysokości wynagrodzenia za pracę,
wstrzymania awansu albo pominięcia przy awansowaniu,
przeniesienia pracownika na niższe stanowisko pracy,
przymusu, zastraszania lub wykluczenia,
mobbingu,
dyskryminacji,
niekorzystnego lub niesprawiedliwego traktowania.

Bibliografia:

Dyrektywa parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L1937) Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (https://www.legislacja.gov.pl/projekt/12352401/katalog/12822845#12822845)

Sygnalista w szkole, przedszkolu, placówce oświatowej, jednostce budżetowej - sygnalista.net